6 Thinking Hats

Six Thinking Hats (หมวก 6 ใบ คิด 6 แบบ)

พัฒนาโดย Edward de bono เป็นวิธีที่ช่วยให้การคิดเป็นกลุ่มมีประสิทธิภาพมากขึ้น

Concept

เป็นการจัดความคิดของทุกคนในกลุ่มให้คิดไปในแนวทางเดียวกันในเวลาเดียวกัน เรียกว่าการคิดแบบขนาน (Parallel Thinking) เพื่อป้องกันการขัดแย้งทางความคิดซึ่งกันและกัน และลดทิฐฏิในความคิดของตนเอง จากนั้นค่อยสั่งให้เปลี่ยนแนวคิดไปอีกแนวหนึ่งพร้อมๆกัน โดยควรที่จะวนจนคิดครบทุกมุมมองเพื่อให้ได้พิจารณาในทุกแง่มุม
เหมาะกับสถานการณ์ที่ต้องการจะพิจารณาไอเดียซักอันหนึ่งให้ครบทุกมิติ เพื่อให้เกิดแนวคิดที่ดีที่สุด และที่สำคัญยังใช้ทำให้การประชุมเป็นกลุ่มมีประสิทธิภาพมากขึ้น

ทฤษฎีนี้ให้แต่ละมุมมองทางความคิดแทนด้วยหมวกแต่ละสี โดยมีหมวกทั้งหมด 6 สีดังนี้

หมวกขาว – ข้อมูล ข้อเท็จจริง (สีขาว เปรียบกับความบริสุทธิ์ ไม่มีอารมณ์เจือปน)

เป็นการคิดโดยยึดจากข้อมูล หรือข้อเท็จจริงเป็นหลัก ไม่ใส่ความคิดเห็นส่วนตัวลงไป อาจจะคิดว่าตอนนี้ยังขาดข้อมูลอะไรอยู่ก็ได้

หมวกแดง – อารมณ์ (สีแดง แสดงถึงอารมณ์อันรุนแรง)

เป็นการคิดที่ยึดอารมณ์เป็นหลัก ใช้สัญชาติญาณ โดยที่คุณไม่จำเป็นต้องอธิบายถึงเหตุผลก็ยังได้ว่าทำไมคุณถึงรู้สึกแบบนั้น ในที่นี้อาจรวมไปถึงการคิดถึงอารมณ์ของคู่แข่งขัน หรือลูกค้าด้วยก็ได้

หมวกดำ – มองแง่ร้าย, ระวัง (สีดำคือความมืดมน)

เป็นการคิดอย่างระมัดระวัง คือคิดในแง่ร้ายไว้ก่อน เป็นหมวกที่มีประโยชน์ในการที่จะช่วยให้เห็นความเสี่ยงหรือผลเสียที่อาจจะเกิดขึ้นได้

หมวกเหลือง – คิดบวก (สีเหลืองเหมือนความสว่างไสวของแสงอาทิตย์)

เป็นการคิดแบบมองโลกในแง่ดี ซึ่งจะช่วยให้เราเห็นประโยชน์ทั้งหมดที่อาจจะเกิดขึ้นจากไอเดียที่คิดออกมาได้

หมวกเขียว – สร้างสรรค์ (สีเขียวแสดงถึงความสดใส และการเจริญเติบโต)

เป็นหมวกของความคิดสร้างสรรค์ ใครมีเทคนิคสร้างสรรค์อะไร หรือจะบ้าบอแค่ไหนก็คิดในช่วงนี้ได้เลย (ดู list เทคนิคความคิดสร้างสรรค์ในบทความที่ผ่านมาได้เลย )

หมวกฟ้า – ภาพรวม,ควบคุม (สีฟ้าเปรียบเสมือนท้องฟ้าอันกว้างใหญ่ที่ปกคลุมอยู่เบื้องบน)

เป็นหมวกที่ใช้ในการควบคุมภาพรวมในการคิดทั้งหมด มักให้หัวหน้ากลุ่มใส่ เพื่อควบคุมว่าตอนนี้ทุกคนในทีมควรใช้หมวกอะไรคิด และต่อไปจะใช้หมวกอะไรต่อดี และที่สำคัญ

• ตอนเริ่มประชุม ควรบอกถึงวัตถุประสงค์การประชุมและวิธีการประชุม 
• ตอนจบประชุม ควรสรุปว่าได้คุยอะไรไป ได้ผลอย่างไร และแผนต่อไปคืออะไร 

6 Thinking Hats ดียังไง?

การใช้หมวกแทนโหมดการคิดมีข้อดีตรงที่ “หมวกแต่ละสีเป็นคำกลางๆ” สามารถใช้บอกให้คนอื่นเปลี่ยนโหมดได้โดยไม่ต้องรู้สึกเขินอายหรือเสียหน้ามากนัก เช่น ผมอยากให้คุณถอดหมวกดำออก… เรามาลองใส่หมวกเหลืองกันซัก 2-3 นาทีมั๊ย?

การคิดแต่ละหมวก เป็นการ Focus ทีละเรื่อง สมองจะไม่เกิดความสับสนในการทำงาน ทำให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น

Sequence การใช้หมวก

Ex.

• เริ่มด้วยหมวกฟ้า (บอกวัตถุประสงค์) 
• หมวกขาว (ดูข้อมูล) 
• อันนี้มีให้เลือก 2 แนว หรือจะใช้ทั้งคู่ก็ได้ 

• หมวกเหลือง (ข้อดี) => หมวกดำ (ข้อควรระวัง) => หมวกเขียว (พยายามหาทางแก้ข้อควรระวังให้ได้) 

• หมวกเขียว (ดูแนวทางสร้างสรรค์) => หมวกเหลือง (ข้อดี) และ หมวกดำ (ข้อควรระวัง) สำหรับแต่ละแนวทางที่คิดออกมาได้ 

• หมวกแดง (ดูความรู้สึกกันอีกที) 
• จบด้วยหมวกฟ้า (สรุปผล) 

สิ่งที่ไม่ควรทำ

ไม่ควรกำหนดคนร่วมประชุมแต่ละคนใส่หมวดคนละสีแบบตายตัว (เช่น นาย A เอาหมวกดำ, นาย B เอาหมวกขาว) เราควรให้ทุกคนใส่หมวกสีเดียวกันในเวลาเดียวกันมากกว่า

http://www.siraekabut.com